TRAUMATHERAPIE / SOMATIC EXPERIENCING

 

Het doel van traumaheling is : helemaal ontspannen in je lijf kunnen zijn, klaar voor verbinding en ontdekking. Klaar voor actie als dat nodig is en ook in staat om niets te doen zonder dat je daar onrustig van wordt.

 

Peter Levine is de grondlegger van deze therapie. Wat hij zegt is : trauma is op de eerste plaats geen psychologisch proces, maar een biologisch proces… De kwestie is niet het verhaal, maar het effect op het zenuwstel, dit kan al na een maand na de conceptie zich installeren in de baarmoeder.

Wat kunnen we doen om onverwerkte traumatische stress uit ons systeem te krijgen?

Om dit proces beter te begrijpen :
Trauma verstoort het autonome zenuwstelsel. Het autonome zenuwstelsel werkt automatisch, dit ligt buiten onze controle. Als dit uit balans is door trauma, dan zijn wij ook it balans op mentaal, emotioneel en fysiek gebied. Het reguleert en coördineert letterlijk miljarden zaken in het lichaam.

Het herstellen van dit autonome zenuwstelsel noemt men zelfregulering. Als alles goed loopt dan doet ons lichaam automatisch deze zelfregulering dmv :

Een sympathisch deel : lichaam in actie, is het gaspedaal. Het stimuleert hartritme en ademhaling en zintuiglijke waarneming bij dreiging. Het stimuleert, versnelt en verscherpt.

Een parasympatisch deel : rem en vertraging, energie wordt bewaard als het nodig is (freeze), energiebesparing, nodig om te slapen. Het werkt als het lichaam in rust is.

Het regelt bv de bloedtoevoer naar organen die een rol spelen bij de spijsvertering en zorgt voor een rustige hartslag. Rest and digest. Deze is vooral ontregeld door trauma.

Het kan de hartslag vertragen en het kan functies tijdelijk verminderen. Het vertraagt en remt.

Reguleren is helpen om te vertragen en te versnellen.

Er ontspringen 12 hersenzenuwen in de hersenstam en een 33 tal vanuit het ruggenmerg.

Er zijn gevoelszenuwen en motorische zenuwen. De gevoelszenuwen sturen info vanuit het lichaam naar de hersenen, de motorische geven bevelen van de hersenen naar lichaam. 80% gaat naar de hersenen, 20% gaat naar het lichaam.

Deze communicatie tussen het lichaam en de hersenen wordt verstoord door trauma.

Traumatherapie heeft als doel deze communicatie te herstellen.

Mensen die heftige ervaringen gehad hebben in hun leven blijven op een onbewust niveau verder leven in de “functionele bevriezing”.

Hersenzenuw nr 10 is de nervus vagus, (vagus = de zwervende hersenzenuw - met een dorsale en een ventrale tak) deze verspreidt zich tot diep in het hele lichaam en beïnvloedt alle organen. We werken op die zenuw om het lichaam te reguleren.

De freeze response gebeurt via de dorsale vagus wanneer zowel verbinding (hulp), vechten als vluchten onmogelijk zijn.
Verbinding (hulp zoeken) is de eerste overlevingsstrategie. Dat gebeurt instinctief via de
ventrale vagus (het sociale connectiesysteem).
De ventrale vagus verbindt het hart met het gezicht, de ogen en de oren. We kijken bijv. meteen rond waar de dreiging vandaan komt en of er hulp is en we scherpen ons gehoor aan door onze adem in te houden.

Als je niet kunt verbinden met een of meer bondgenoten sta je er alleen voor en dan rest vechten of vluchten. Als dat ook niet kan , volgt de freeze.

De bevriezingsreflex wordt aangestuurd door de dorsale vagus. De dorsale vagus loopt vanaf het achterhoofd naar beneden tot in de darmen en de blaas.

Alle trauma´s (bedreigende situaties van overmacht) bevatten freeze omdat je bij overmacht niet kunt vechten of vluchten. Freeze is wat trauma zo moeilijk toegankelijk maakt, zelfs tientallen jaren later zoals bij jeugdtrauma.

De ventrale vagus is de sleutel om verbinding te herstellen en uit de dissociatie te komen De ventrale vagus komt alleen in werking als het lijf zich instinctief veilig voelt. Daarom is veiligheid regel nummer 1 in de therapeutische en elke andere relatie.
Ons lichaam is de houder van al onze sensaties en gevoelens. Het is ook de grens die ons scheidt van onze omgeving en van anderen. Deze grens wordt verbroken bij trauma en als gevolg daarvan voelen we ons vaak onbeschermd. De huid is onze eerste verdedigingslinie, ook onze spieren geven ons een gevoel van een grens tussen het zelf en de ander.

De huid en spieren hebben een geheugen en kunnen ook geheugenverlies leiden. Het herstellen van verbinding en dus ook van grenzen is de sleutel tot heling.

Een diepere laag dan de huid om je eigen grenzen te leren voelen op instinctniveau zijn onze spieren. Je bouwt je veiligheidsgevoel op buikniveau op.

Als je je ogen dichtdoet en je voelt onrust, dan mis je een gevoel van veiligheid. Hier is het nodig om je gevoel van grenzen te herstellen.

Perceptie van grenzen en veiligheid. Een grens geeft veiligheid. Je eigen ruimte die van jou is. Dit is van mij, dit is mijn lichaam, dit zijn mijn grenzen.

Bron: “Jeugdtrauma” van Jan Bommerez.

 

Een van de minst begrepen vormen van trauma is ´trauma door onvervulde basisbehoeften´.
Wanneer natuurlijke basisbehoeften in de kindertijd niet vervuld worden, ervaart het organisme dat instinctief als levensbedreigend en dus overweldigend - de bijhorende ´pijn´; wordt verdoofd door het mechanisme van dissociatie.
Het kind gaat dan meer en meer defensief leven in plaats van spontaan en ontdekkend. Het leert allerlei sociale overlevingsstrategieën.
Dat verschijnt ook onder allerlei vormen later in het leven, vooral in relaties...

Toen het als een trauma opgeslagen is, was het te heftig en het duurde te lang. Het kind stond er alleen voor, er was niemand die aan co-regulatie deed, (troost, aanraking, aanwezigheid) zodat het zenuwstelsel, de oude hersenen in een bevriezingsstand blijven hangen zijn, met als gevolg een gevoel van onmacht en hulpeloosheid voor de rest van het leven.

Gelukkig is er meer en meer kennis en bewustzijn hierop ontwikkeld de laatste jaren. En het belangrijkste is, dat je mits goede begeleiding je innerlijke kind of je emotionele brein een tweede kans kan geven om op een gezonde manier te groeien. Als therapeut en ervaringsdeskundige ben ik alle dagen dankbaar dat ik bij mensen hieraan een beetje mag meewerken!

Deze co-regulatie is de basis van de therapie. Seconde per seconde vertragen, in het schrikken, in het voelen, in het oriënteren, in het onderzoeken, in het integreren. Als dit in de seconde kan gevoeld worden dan is er in de seconde integratie en heling.

 

Van co-regulatie naar zelf-regulatie.